در این مقاله، به بررسی مفاهیم اولیه وآشنایی و معرفی قطعات الکترونیکی می‌پردازیم.
این مقاله شامل تعریف و نحوه کار قطعات الکترونیکی، انواع مختلف آنها، استفاده از این قطعات در صنایع مختلف و همچنین بررسی چگونگی تست و تعمیر آن است.
قطعات الکترونیکی چیست ؟
قطعات الکترونیکی عبارتند از اجزای الکترونیکی کوچکی که برای ایجاد یا کنترل جریان الکتریکی استفاده می‌شوند. این قطعات معمولاً در فیبر مدار چاپی (PCB) قرار می‌گیرند و در بسیاری از موارد با استفاده از لحیم کاری به مدارچاپی متصل می‌شوند. قطعات الکترونیکی شامل مقاومت‌ها، خازن‌ها، ترانزیستورها، دیودها و غیره می‌شوند.
انواع قطعات الکترونیکی
قطعات الکترونیکی به دو دسته پسیو و اکتیو تقسیم می‌شوند.که در ادامه اسامی انواع قطعات الکترونیکی آورده شده و به توضیح آن می پردازیم .
قطعات پسیو عبارتند از: مقاومت، خازن، دیود، ولتاژ محدودکننده، ترمیستور، لوله فلزی، آی‌سی و فیوز.
این قطعات بدون نیاز به منبع تغذیه خارجی، وظیفه‌ی تغییر یا پردازش سیگنال الکتریکی را دارند. بطور کلی، قطعات پسیو انرژی الکتریکی را تغییر نمی‌دهند، بلکه فقط به عنوان پاسخ‌دهنده به سیگنال‌های الکتریکی عمل می‌کنند.
قطعات اکتیو عبارتند از: ترانزیستور، ماسفت، دیود Zener، دیود LED، آمپلی‌فایر، افزاینده، رگولاتور ولتاژ، مدار منطقی، میکروکنترلر و CPU.
این قطعات از منابع تغذیه خارجی تغذیه می‌شوند و با تغییرات ورودی به عنوان خروجی با انرژی الکتریکی تعامل می‌کنند. به این ترتیب، قطعات اکتیو می‌توانند انرژی الکتریکی را تغییر دهند و از طریق ایجاد تقویت یا کنترل سیگنال الکتریکی، به پردازش سیگنال‌های الکتریکی کمک کنند.
در نتیجه، با توجه به این تفاوت‌ها، استفاده از قطعات پسیو و اکتیو در مدارهای الکترونیکی، بسته به نیاز و وظیفه‌ی هر کدام، متفاوت است.
خرید قطعات الکترونیکی
ویدئو آموزش آشنایی با قطعات الکترونیکی
1 - مقاومت (Resistor)
مقاومت‌ها قطعاتی هستند که برای کنترل جریان الکتریکی در مدارهای الکترونیکی استفاده می‌شوند. این قطعات به صورت یک مقاومت از جنس مواد مختلف تولید می‌شوند و مقدار مقاومت آنها با تغییرات در ضخامت، طول و جنس آنها تغییر می‌کند.
مقاومت‌ها از جمله اجزای مهم و اساسی در علم الکترونیک هستند. آنها مختصات اساسی مدارهای الکترونیکی و الکتریکی هستند. کاربرد مقاومت‌ها در الکترونیک عبارتند از:
کنترل جریان: مقاومت‌ها به عنوان محدودکننده‌های جریان عمل می‌کنند، اجازه می‌دهند تا جریان الکتریکی در مدارها و اجزاء مختلف تنظیم شود.
تقسیم ولتاژ: مقاومت‌ها به عنوان دو شاخه از یک دوره تقسیم‌کننده ولتاژ عمل می‌کنند. این ویژگی آنها را برای اندازه‌گیری ولتاژ و کاربردهای دیگر مفید می‌کند.
تنظیم ولتاژ: مقاومت‌ها به عنوان اجزاء قابل تغییر و تنظیم ولتاژ در مدارهای الکترونیکی استفاده می‌شوند.
تنظیم جریان: مقاومت‌ها به عنوان بخشی از دوائر تنظیم‌کننده جریان در مدارهای قدرت و الکترونیکی بکار می‌روند.
فیلترها: مقاومت‌ها به عنوان اجزاء اصلی فیلترها و دوائر صفر و یک استفاده می‌شوند.
حفاظت: مقاومت‌ها به عنوان اجزاء محافظتی در برابر جریان‌های اضافی و اتصال‌های کوتاه کاربرد دارند.
همچنین، مقاومت‌ها دارای مفاهیم اندازه‌گیری، ایجاد دقت در مدارها و کنترل دما نیز هستند. این ویژگی‌ها باعث شده تا مقاومت‌ها اجزاء حیاتی در طراحی و ساخت مدارهای الکترونیکی و الکتریکی باشند.
2 - خازن (Capacitor)
خازن‌ها قطعاتی هستند که برای ذخیره و تخلیه بار الکتریکی در مدارهای الکترونیکی پرکاربرد استفاده می‌شوند. این قطعات به صورت یک خازن دو برد اره تولید می‌شوند و مقدار ظرفیت آنها با تغییرات در سایز، فاصله یا ضخامت داخلی خازن تغییر می‌کند.
3 - ترانزیستور Transistor
ترانزیستورها قطعاتی هستند که برای تقویت، کنترل و سوئیچ کردن جریان الکتریکی در مدارهای الکترونیکی استفاده می‌شوند. این قطعات به صورت NPN و PNP تولید می‌شوند و دارای سه پایه هستند که به نام‌های امیتر، کلکتور و بیس شناخته می‌شوند.
4 - مدار مجتمع IC
IC به معنای Integrated Circuit، یا مدار های مجتمع، است. این قطعات الکترونیکی شامل بسیاری از وسایل الکترونیکی دیگر مانند ترانزیستورها، مقاومت‌ها، خازن‌ها، دیودها، آمپلی فایرها و بسیاری قطعات دیگر هستند که در یک مدار الکترونیکی کامل یا سیستم مجتمع شده اند. این قطعات به صورت یکپارچه در یک چیپ الکترونیکی کوچک قرار می گیرند.
IC ها از سه بخش اصلی تشکیل شده اند: بخش ورودی، بخش پردازش و بخش خروجی. بخش ورودی به چیپ اطلاعات را وارد می کند، بخش پردازش بر اساس اطلاعاتی که دریافت شده، آن ها را پردازش می کند و بخش خروجی نتیجه پردازش شده را به بیرون از چیپ تحویل می دهد.
این قطعات الکترونیکی در بسیاری از دستگاه های الکترونیکی مانند تلفن همراه، کامپیوتر، تلویزیون و دستگاه های پزشکی به کار می روند. به دلیل اندازه کوچک و قابلیت اطمینان بالا، IC ها به عنوان یکی از قطعات اصلی در تولید دستگاه های الکترونیکی و ارتباطات مدرن استفاده می شوند.
5 - ال ای دی LED
LED به معنای Light Emitting Diode یا دیود گرمایی نوری است. این قطعه الکترونیکی یک نوع دیود است که برای تولید نور استفاده می شود. LED ها به دلیل مصرف برق پایین، عمر طولانی، ساختار کوچک و قابلیت استفاده در بسیاری از شرایط آب و هوایی و مقاومت بالا در برابر ضربه و لرزش، در بسیاری از کاربردهای مختلف به کار می روند.
LED ها در چندین رنگ مختلف و اندازه های مختلف قابل تولید هستند و می توانند به صورت فردی یا در قالب گروه های بزرگتر در بستر پیکربندی های الکترونیکی متفاوت استفاده شوند. برای مثال، LED های قرمز برای نشان دادن وضعیت روشن و خاموش در دستگاه های الکترونیکی، LED های زرد و سبز برای نمایش اعلان ها و نشانگر ها در دستگاه های الکترونیکی و LED های سفید برای روشنایی در لامپ های LED استفاده می شوند.
همچنین LED ها در بسیاری از کاربردهای روشنایی خارجی و داخلی به کار می روند، از جمله نورپردازی ساختمان ها، تابلوهای تبلیغاتی، نورپردازی خودرو، تلویزیون ها و نورپردازی خانگی. با توجه به ویژگی های این قطعه الکترونیکی، امکانات مختلفی در طراحی و ساخت دستگاه های الکترونیکی و نورپردازی مختلف ایجاد می شود.
6 - سوئیچ Switch
سوئیچ یکی از قطعات الکترونیکی پرکاربرد است که برای کنترل جریان الکتریکی در یک مدار بکار می رود. سوئیچ ها به دو نوع مکانیکی و الکترونیکی تقسیم می شوند.
سوئیچ های مکانیکی به صورت فیزیکی کنترل جریان الکتریکی در یک مدار را انجام می دهند. برای مثال، سوئیچ های دستی که در برقراری ارتباطات تلفنی بین دو نفر استفاده می شوند یک نمونه از سوئیچ های مکانیکی هستند. این سوئیچ ها برای باز و بسته کردن مدار، یا تغییر جهت جریان الکتریکی در مدار، کاربرد دارند.
سوئیچ های الکترونیکی، عملکرد خود را به کمک سیگنال های الکترونیکی که به آنها ارسال می شود، انجام می دهند. در این نوع سوئیچ ها، برای کنترل جریان الکتریکی از ترانزیستور، ماسفت، دیود و مدارات ترکیبی مختلف استفاده می شود. سوئیچ های الکترونیکی بسیار سریعتر از سوئیچ های مکانیکی عمل می کنند و برای کاربردهایی که نیاز به کنترل دقیق و سرعت بالا دارند، مناسب هستند.
بسته به نوع کاربرد، سوئیچ ها در اندازه و شکل مختلفی قابل تولید هستند. برای مثال، سوئیچ های تماسی به صورت پنلی، کلاسیک، سطحی و… تولید می شوند. همچنین، سوئیچ های دیجیتالی برای کنترل دقیق و اتوماتیک در سیستم های کامپیوتری و رباتیکی نیز به کار می روند.
استفاده از قطعات الکترونیکی
قطعات الکترونیکی در صنایع مختلفی مانند صنعت خودرو، صنایع هوا و فضا، صنعت مخابرات و کامپیوتر و غیره به کار می‌روند. این قطعات در مدارهای الکترونیکی کنترل دما، جریان، ولتاژ و… مورد استفاده قرار می‌گیرند.
حروف کوتاه دستگاه‌ها در الکترونیک
نام دستگاه‌ها یا قطعاتی که در صنعت الکترونیک از آنها استفاده می‌شود:
| OP: تقویت کننده عملیاتی | AE: آنتن هوایی |
|---|---|
| PCB: فیبر مدار چاپی | B: باتری |
| PU: لامپ پیکاپ | BR: پل دیود |
| Q: ترانزیستور | C: خازن |
| R: مقاومت | CRT: لامپ پرتو کاتدی |
| RLA, RY: رله | D or CR: دیود |
| SCR: یکسوساز کنترل شده با سیلیکون | DSP: پردازشگر سیگنال دیجیتال |
| SW: کلید | F: فیوز |
| T: ترانسفورماتور | FET: ترانزیستور اثر میدان |
| TFT: نمایشگر کریستال مایع تی‌اف‌تی | GDT: لامپ گازی |
| TH: ترمیستور | IC: تراشه |
| TP: نقطه آزمایش | J: جامپر |
| Tr: ترانزیستور | JFET: ترانزیستور درگاه اثر میدان |
| U: تراشه یا آی‌سی | K: رله |
| V: لامپ خلأ) | L: القاگر |
| VC: خازن متغیر | LCD: نمایشگر کریستال مایعال‌سی‌دی |
| VDR: وریستور | LDR: مقاومت نوری |
| VFD: نمایشگر فلورسنت | LED: دیود نورانی |
| VLSI: وی‌ال‌اس‌ای | LS: بلندگو |
| VR: پتانسیومتر | M: موتور |
| X: رزوناتور سرامیک | MCB: مدار شکن مینیاتوری |
| XMER: ترانسفورماتور | Mic: میکروفون |
| XTAL: اوسیلاتور کریستال | MOSFET: ماسفت |
| Z or ZD: دیود زنر | MOV: وریستور |
| Ne: لامپ نئون |
نماد عنصرهای الکترونیک پرکابرد
مقاومت
خازن
ترانزیستور
دیودها
لامپ‌های خلأ
کلیدها
آشنایی با قطعات الکترونیکی و نحوه تست و تعمیر آن
تست و تعمیر وسایل الکترونیکی برای اطمینان از صحت و سالم بودن قطعات استفاده می‌شود. این عملیات می‌تواند با استفاده از دستگاه‌های تست قطعات الکترونیکی، ابزارهای لحیم کاری و ابزارهای اندازه‌گیری الکتریکی انجام شود.
تست قطعات الکترونیکی برای تشخیص عیب‌ها، اطمینان از کارکرد صحیح و اعتبارسنجی عملکرد آنها انجام می‌شود. این تست‌ها به روش‌های مختلفی ممکن است انجام شود، اما برخی از روش‌های معمول برای تست قطعات الکترونیکی عبارتند از:
اندازه‌گیری مولتی‌متر: استفاده از مولتی‌متر جهت اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و مقاومت قطعات الکترونیکی استفاده می‌شود.
تست با لامپ تستر: با استفاده از لامپ تستر می‌توان قطعات الکترونیکی را بررسی و تشخیص داد.
تست با اوسیلوسکوپ: این روش به شما امکان می‌دهد سیگنال‌های الکترونیکی را در طول زمان مشاهده کنید و تغییرات آنها را تحلیل کنید.
تست مقاومت عایق: جهت بررسی ایا قطعه عایق‌بندی مناسب دارد یا خیر.
تست با دستگاه‌های خاص تعمیرات الکترونیکی: برخی از دستگاه‌های تخصصی برای تست و تعمیر قطعات الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استفاده از نرم‌افزارها و تجهیزات تست: برخی از نرم‌افزارها و تجهیزات اختصاصی برای تست و تحلیل قطعات الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تست قطعات الکترونیکی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا این تست‌ها می‌توانند به شناسایی و رفع عیب‌ها کمک کنند و عملکرد صحیح دستگاه‌ها و مدارهای الکترونیکی را تضمین کنند. این تست‌ها به صورت دستی یا با استفاده از تجهیزات خاص انجام می‌شوند.
مخفف نام قطعات الکترونیکی
اکنون که لیست کامل اسامی قطعات الکترونیکی پرکاربرد را مشاهده کردید، قصد داریم تا شما را با مخفف نام ادوات الکترونیکی آشنا کنیم.به طور مثال SW در الکترونیک مخفف shortwave-موج کوتاه واژه عمومی که برای طول موج کوتاهتر از 200m ، متناظر بابسامد بالاتر از بالاترین باند بسامد پخش به کار می رود.
AE: Aerial Antenna | B: Battery | BR: Bridge Rectifier |
C: Capacitor | CRT: Cathode Ray Tube | D or CR: Diode |
F: Fuse | GDT: Gas Discharge Tube | IC: Integrated Circuit |
J: Wire Link | JFET: Junction Gate Field-Effect Transistor | L: Inductor |
LCD: Liquid Crystal Display | LDR: Light Dependent Resistor | LED: Light Emitting Diode |
LS: Speaker | M: Motor | MCB: Circuit Breaker |
Mic: Microphone | Ne: Neon Lamp | OP: Operational Amplifier |
PCB: Printed Circuit Board | PU: Pickup | Q: Transistor |
R: Resistor | RLA / RY: Relay | SCR: Silicon Controlled Rectifier |
FET: Field Effect Transistor | MOSFET: Metal Oxide Semiconductor Field Effect Transistor | TFT: Thin Film Transistor (Display) |
VLSI: Very Large Scale Integration | DSP: Digital Signal Processor | SW: Switch |
T: Transformer | TH: Thermistor | TP: Test Point |
Tr: Transistor | U: Integrated Circuit | V: Valve (Tube) |
VC: Variable Capacitor | VFD: Vacuum Fluorescent Display | VR: Variable Resistor |
X: Crystal, Ceramic Resonator | XMER: Transformer | XTAL: Crystal |
Z: Zener Diode |
به طور کلی، آشنایی با قطعات الکترونیکی برای همه افرادی که در حوزه الکترونیک فعالیت می‌کنند بسیار مهم است.
با یادگیری مفاهیم اولیه و اصول قطعات الکترونیکی، فرد می‌تواند در تعمیر و تست آن موفقیت بیشتری داشته باشد و این می‌تواند در صنایع مختلفی از جمله صنعت الکترونیکی، صنعت خودرو و غیره بسیار مفید باشد.